Институттун окумуштуулары заманбап илимдин актуалдуу проблемалары боюнча илимий изилдөөлөр менен Активдүү алектенишет: жаратылыш ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу, айлана-чөйрөнү жана ден соолукту коргоо, функционалдык продуктуларды өндүрүүдө биотехнологиялык изилдөөлөр, базальттын негизинде композициялык материалдар ж.б. Жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдөгү кесиптештери менен биргелешкен долбоорлорду жана илимий изилдөөлөрдү ийгиликтүү аткарышат (МГУ, РХТУ, КазГУ, АТУ, МЖИПП, Швеция, Германия, Улуу Британия, АКШ ж. б.).
Профессорлор М.Б. Баткибекова, Т.Ш. Джунушалиева, Д.Б. Борбиеванын жетекчилиги астында аткарылган "Химия жана химиялык технология" кафедрасынын изилдөөчүлөрүнүн негизги жыйынтыктарына өнөр жай өндүрүшү үчүн: Кадамжай сурьма комбинатынын калдыктарын (рафинаддалган шлактарды) жана сурьма өндүрүшүнүн агызуучу электролитин утилдештирүү технологиясы сыяктуу бир катар жаңы технологияларды иштеп чыгууну киргизүү керек; Терексай, Долпран, Иштамберды (КР) ичүүчү сууну тазалоо кендеринин басымдуу алтын камтыган рудаларынын концентраттарынан алтынды тиокарбамид менен алуунун экологиялык коопсуз технологиясы ж. б.
"Тамак-аш азыктарын өндүрүү технологиясы" кафедрасынын жамааты "Кыргыз Республикасында тамак-аш ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу, айлана-чөйрөнү жана ден соолукту коргоо" проблемасы боюнча илимий изилдөөлөрдү жүргүзүүдө, анын алкагында мамлекеттик бюджеттен, өнөр жай ишканалары тарабынан каржыланган бир нече темалар аткарылууда:
-Сүт жана Дан негизинде жалпы жана дарылоо-профилактикалык тамактануу үчүн жогорку азыктык баалуулугу жана кепилденген коопсуздугу бар тамак-аш азыктарын түзүү (жетекчиси Т. и. д., профессор Мусульманова М. М.);
- Топоздун этинен жасалган жаңы азыктардын рецептурасын жана технологиясын иштеп чыгуу (жетекчиси Т. и. к., проф. Тамабаева Б. С.);
- Өсүмдүк тектүү функциялык тамак-аш ингредиенттерин колдонуу менен функциялык арналыштагы эт азыктарынын технологиясын иштеп чыгуу (жетекчиси Т. и. к., проф. Джамакеева А. Д.);
-Дарылоо-профилактикалык багыттагы тамак-аш азыктарынын жана биокомпозиттердин технологиясын иштеп чыгуу (жетекчиси б.н. к., с. н. с. Корчубекова Т. А.);
- Функционалдык тамак-аш азыктары. Тамак-аш азыктарынын реологиялык касиеттери (жетекчиси Т.и. к., доц. Сманалиева Ж. Н.);
- Физиологиялык функционалдык сүт азыктарын иштеп чыгуу (доцдун жетекчиси. Мамбетова А. Ш.);
- ХМКНЫН жаңы продуктуларын иштеп чыгуу (преп.ст. жетекчиси. Касымова Ч.К.). Мындан тышкары, кафедрада бир нече илимий долбоорлор, анын ичинде эл аралык долбоорлор ишке ашырылган же ишке ашырылып жатат:
- Сүттү комплекстүү кайра иштетүүнүн негизинде дизайнердик тамак-аш азыктарынын курамын жана касиеттерин түзүүнүн илимий-практикалык негиздери (жетекчиси Т.и. д., проф. Мусульманова М. М. каржылоо Бжимкр, 586250 сом/жыл). Изилдөөлөрдүн жыйынтыгы боюнча илимий макалалар жарыяланып, 7 патент алынган;
- Улуттук айыл чарба жана азык-түлүк борбору (Словакия) менен бирдикте "Кыргызстандын тамак-аш азыктарынын курамы жөнүндө улуттук маалыматтар базасын түзүү жана документтештирүү" эл аралык илимий долбоору. Долбоордун жетекчиси – Т.и. д., проф. Мусулманова М. М., долбоордун катышуучусу-т. и. к., доц. Сманалиева ж. Н.жыйынтыгы 15.06.2021 – жылы Түркияда өткөн Түрк дүйнөсүнүн табигый жана инженердик илимдер боюнча эл аралык конференциясында айтылды (ХИД-ход-ред 2021). Кыргыз жана англис тилдеринде "Покредить" китеби жарык көрдү. Кыргызстанды тамак-аш азыктар курамынын таблицасы " (гриф менен КР ББжИМ).
-Долбоордун долбоору Германиянын, Кыргызстандын, Тажикстандын жана Өзбекстандын жогорку окуу жайлары, илимий-изилдөө институттары, бейөкмөт уюмдар жана кайра иштетүүчү ишканалар менен кызматташтыкта федералдык билим берүү жана илимий изилдөө министрлигинин (МТБ) каржылык колдоосу менен 1,8 млн еврого жакын көлөмдө ишке ашырылууда.
Изилдөөлөрдүн максаты эт, сүт жана Дан негизинде жалпы жана дарылоо-профилактикалык тамактануу үчүн жогорку азыктык баалуулугу жана кепилденген коопсуздугу бар тамак-аш азыктарынын учурдагы технологияларын өркүндөтүү жана түзүү болуп саналат. "Консервалоонун технологиясы" кафедрасынын жамааты бир нече теманын алкагында "узакка сакталуучу азыктарды иштеп чыгуу" темасы боюнча илимий изилдөөлөрдү жүргүзүүдө:
Аба буудай данынын негизинде байытылган эртең мененки кургак азыктардын технологияларын жана рецептураларын иштеп чыгуу; Жапайы мөмө-жемиштерден функционалдык продуктуларды иштеп чыгуу; Жемиштерди сульфитациясыз кургатуу технологиясын иштеп чыгуу. Кафедранын эң маанилүү илимий жетишкендиктери: кургак сүт сывороткасын колдонгон жемиш-жаңгак куймасы; "Бозо" тамак-аш концентраты, ачык сыр сывороткасынын негизиндеги функционалдык "Алмугран" суусундугу, кондитердик азыктарды өндүрүүдө сапатты башкаруудагы статистикалык ыкма, "Бадырак сүт сывороткасы" аба буудайы, "КуркуМуН" альбумин пастасы, "бозодой-балапан"ачытылган сыворотку суусундугу
"Макый Дан" ЖЧКсы, жарылган "бадам ванилин", "бадам шоколад" дандары өндүрүшкө киргизилди (доцтун милдетин аткаруучу. Конкубаева Н. У.). Зарлыков ИИНИН өндүрүшүнө жаңы ачытылган "Бозодой" суусундугу киргизилген (доц автору. Элеманова Р.Ш.). "Коомдук тамактануу азыктарынын технологиясы" кафедрасы төмөнкү темалар боюнча илимий иштерди жүргүзөт: топоздун этин комплекстүү иштетүүнүн илимий-практикалык аспектилери (т.и. к., доц. Кошоева т.р.); жаңы эт азыктарын иштеп чыгуу (Султаналиева А., Абакирова Э. М); мектеп жашындагы балдар үчүн жергиликтүү өсүмдүк сырьесунун негизинде тамак-аш азыктарынын технологиясын иштеп чыгуу жана керектөө касиеттерин баалоо (Алмазбекова А. А., Азисова м. а.); тамактануунун атайын түрлөрү үчүн сүттүн негизинде тамак-аш даярдоо технологиясы (Байгазива А. С.). Нихтиде, КМТУнун алдында жумуш аткарылат. Жана. Раззаков КР ББжИМ Мамлекеттик бюджеттик илимий темасы боюнча: топоздун этинен эт жарым фабрикаттарын жана колбаса азыктарын өндүрүү технологиясын иштеп чыгуу. Кафедранын илимий-изилдөө иштери Алматы технологиялык университетинин "тамак-аш азыктарынын технологиясы" кафедрасы менен биргеликте жүргүзүлүүдө. Изилдөөлөрдүн жыйынтыктары көп сандаган илимий басылмаларда (анын ичинде КДТ жана уют маалыматтар базасында келтирилген журналдарда) жарыяланган, конференцияларда маалымдалган, Кыргызпатентте патенттелген, жаңы технологиялар жана жаңы продуктулар ар кандай ишканаларда (эт жана сүт өнөр жай ишканалары, борбордогу шарап-арак заводу) апробацияланган, үч сүт азыктарынын технологиясы өнөр жай өндүрүшүнө даярдануу үчүн "Алайку Органикс" ЖЧКсына өткөрүлүп берилген. Профессор А. С. Иманкулованын, доцент и. А. Рысбаеванын жетекчилиги алдында "жеңил өнөр жай буюмдарынын технологиясы" кафедрасынын окумуштуулары тарабынан Өнөр жайдын ар түрдүү тармактарында колдонулуучу жаңы композициялык материалдар иштелип чыкты: - трикотаж негизи менен текстилдик композициялык материал (Иманкулова А. С.), ойлоп табуу Кара-Балтадагы тамак-аш казандар заводуна киргизилген; - жаңы атайын курамдуу материал. (И. а. Рысбаева) Чүй облусунун Өрт коопсуздугу башкармалыгына киргизилген; - атайын бут кийимдин таманы-ОсОО "Гермес" (Чимчикова м. К); Проф.М. Б. Баткибекова ойлоп табуучулук ишмердиги үчүн интеллектуалдык менчиктин Бүткүл дүйнөлүк уюмунун Алтын медалы менен сыйланган. 2023/24-ж.ж. м. Чимчиковдун кандидаттык диссертациясын жактаган жана ага техника илимдеринин кандидаты окумуштуулук даражасы ыйгарылган., доцент. Ошондой эле Т. и. к. доцент Элеманова Р. Ш. докторлук диссертациясын жактады. 2024-2025-ж. ж. изденүүчү Э. М. Абакированын кандидаттык диссертациясынын коргоосунан ийгиликтүү өттү. А.Джамакееванын доктордук диссертацияларын коргоого даярдалды., Рысбаева И. А., Усупкожоева А. А.. Кандидаттык диссертацияларын коргоого А.К.курманалиева жана Н. У. Конкубаева даярдашкан. Тинин илимий ишине студенство активдүү тартылат. Иш этап менен жүргүзүлөт: кенже курстарда-бул илимий реферация, изилдөө методдорун изилдөө, андан ары экспериментке катышуу жана мугалимдин жетекчилиги астында изилдөө. Институтта жаш окумуштуулардын жана студенттердин илимий ишмердүүлүгү үчүн бардык зарыл шарттар түзүлгөн. Изилдөөлөрдү жүргүзүү үчүн ТИ кафедраларынын 15тен ашык лабораториялары, ашпозчуларды жана ашкана кызматкерлерин даярдоо жана кайра даярдоо боюнча республикалык компетенциялар борбору, "кадрлар индустриясы" жеңил өнөр жай окуу борбору, "Технолог" УПБ, "жеңил өнөр жай буюмдарынын технологиясы"кафедраларынын лабораториялары жана устаканалары колдонулат. Университет жаш окумуштуулардын, аспиранттардын жана студенттердин конференцияларын үзгүлтүксүз өткөрүп турат, дипломдор менен сыйлайт, конференциялардын материалдарынын жыйнактарын жарыялайт. Жаш окумуштуулар, аспиранттар жана тинин студенттери КМТУнун жылдык илимий конференцияларына активдүү катышууда.И.Раззаков. "Жаш окумуштуулардын, аспиранттардын магистранттардын жана студенттердин 66-эл аралык юбилейлик илимий-техникалык конференциясында" химиялык технологиялар жана жаңы материалдар"," тамак-аш азыктарынын технологиясы"," текстиль жана жеңил өнөр жай технологиясы "бөлүмдөрү боюнча 96 доклад угулуп, 12 катышуучу 1,2,3-даражадагы дипломдор менен сыйланды. КМТУда дүйнөлүк илим күнүнүн алкагында эл аралык деңгээлде иш-чара өткөрүлдү (1-жылдын 10-ноябрынан 2023-ноябрына чейин), анда жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдүн изилдөөчүлөрүнүн докладдары угулду. Швейцария, Германия, Польша, Литва, Россия ТИ ж. б. окумуштуулар менен эл аралык долбоорлор ийгиликтүү ишке ашырылууда (сайт эл аралык кызматташтык) Институттун окутуучулары жана студенттери Бишкек шаарынын, Кыргыз Республикасынын, жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдүн деңгээлиндеги ар кандай көргөзмөлөргө активдүү катышат.
